مشاور بازاریابی و فروش

مشاوره مدیریت کسب وکار ، بازاریابی و بازارسازی، مشاوره برند، مشاوره تبلیغات و ...

مشاور بازاریابی و فروش

مشاوره مدیریت کسب وکار ، بازاریابی و بازارسازی، مشاوره برند، مشاوره تبلیغات و ...

مشاور بازاریابی و فروش

مهزاد مهدیزاده
دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت کسب و کار (MBA) گرایش مدیریت بازاریابی در موسسه آموزش عالی نور طوبی (تهران)
فارغ التحصیل رشته مهندسی برق- الکترونیک
عضو انجمن علمی بازاریابی ایران
عضو انجمن مدیران اجرایی ایران

طبقه بندی موضوعی

۴ مطلب با موضوع «فناوری بلاک چین و کاربرد های آن» ثبت شده است

۲۳
خرداد

بسمه الله الرحمن الرحیم

مقدمه

تکنولوژی بلاک چین (Block Chain) است  که در زبان فراسی اصطلاحا به آن تکنولوژی زنجیره بلوک هم می‌گویند. تکنولوژی بلاک چین برای اولین بار به طور گسترده در بیت کوین مورد استفاده قرار گرفت.که بیت کوین نیز به عنوان یک پول مجازی یا ارزمجازی بین مردم در تمام سرزمینها و به صورت بین المللی گسترش داشته است که توانسته در صنایع های مختلف کاربرد پیدا کند.

تکنولوژی بلاک چین

. وقتی شما پولی را در یک بانک سپرده‌گذاری می‌کنید، آن‌ها اطلاعاتی را در مورد سپرده شما و حساب شما در یک پایگاه داده بزرگ ذخیره می‌کنند. بیت کوین هم کار مشابهی را برای حفظ اطلاعات حساب‌های کاربران انجام می‌دهد، اما برخلاف یک بانک، در بیت کوین با توجه به ماهیتی که دارد نمی‌توان به یک قدرت مرکزی که پایگاه داده را برای کاربران مدیریت و ذخیره کند، اعتماد کرد.در بیت کوین یک قدرت مرکزی که پایگاه داده ای وجود ندارد که بخواهد داده های کاربران را مدیریت و ذخیره کند بنابراین برای رفع این مشکل در اینجا با تقسیم کردن پایگاه داده به مجموعه‌های کوچکی که «بلاک‌ها» نامیده می‌شوند توانسته این موضوع را حل و فصل کند. به عنوان توضیح باید گفت که هر بلاک به عنوان برچسب (Label) بوده که آن را به برچسب قبلی وصل می کند و هر کس می‌تواند تمام پایگاه داده را که از قسمت‌های مجزا تشکیل شده جمع آوری کند؛ و در واقع هر کسی که از بیت کوین استفاده می‌کند، کل پایگاه داده (یعنی زنجیره بلوک) را ذخیره کرده و زنجیره بلوکی میان تمام کاربران اشتراک گذاشته شده و  در واقع این کار برای امنیت و برای بررسی مقادیر آدرس‌های بیت کوین و جلوگیری از پرداخت های غیر مطمئن است.اما استفاده از تکنولوژی بلاک چین در بیت کوین تمام ماجرا نیست. بلاک چین یک فناوری جدیدکه تنها در بیت کوین استفاده نمی شود  بلکه در  تمام تراکنش‌های مالی آنلاین کاربرد داشته  اما می‌توان موارد استفاده‌ی دیگری نیز برای آن پیدا کرد.ازجمله در صنعت بانکداری و در صنعت پزشکی و صنعت پست و ثبت احوال و ...

کارکرد فناوری بلاک چین همانند  امضای دیجیتال است، گرت استیفنز (Gareth Stephens) رئیس بخش توسعه طرح‌ها در شرکت انگلیسی جمع‌آوری اطلاعات جی.بی.جی (GBG) در این باره نظرداشته که: «بلاک چین یک پلتفرم توزیع‌‌شده است که امکان انتقال اطلاعات از یک مکان به مکان دیگر را با امینت بالا فراهم می‌کند.»  ونیز استیفنز می‌گوید: «در حقیقت نکته‌ی اصلی فناوری بلاک چین، قدرت بسیار بالای تنظیم خودکار آن است.»

 همچنین باید گفت نکته مثبت این موضوع این است که بلاک چین یک فناوری متن‌باز است و کسی صاحب آن نیست و مالکیت آن تحت یک واحد نبوده است، این فناوری یک مجری مرکزی برای تأیید تراکنش‌های انجام شده ندارد و به‌صورت خودکار شبکه را تنظیم می‌کند و این باعث امنیت بالای این فناوری شده است که به خاطر وجود شرایط و ویژگی هایی که فناوری زنجیره بلوکی دارد امکان دستکاری و کلاه برداری در آن را فعالا میسر نکرده و از لحاظ علمی هک کردن آن مقدور نیست. که مایکاح وینکلسپکت (Micah Winkelspecht) مؤسس و مدیر شرکت آمریکایی جم (Gem) ارائه‌دهنده‌ی بلاک چین، می‌گوید: «بلاک چین می‌تواند یک پایگاه داده، پروتکل یا نرم‌افزار باشد. زمانی که اطلاعات ذخیره می‌شود، دیگر امکان بازنویسی و تغییر آن وجود ندارد. این طراحی باعث می‌شود تا بلاک چین، یک سوابق تاریخی دائمی ایجاد کند.» جذابیت‌های چنین فناوری‌هایی در زمینه‌های مختلف تجاری، تراکنش مالی و انتقالات اطلاعات- که روی یک شبکه‌ی ناامن انجام می‌شود- کاملاً مشخص است.

وال استریت ژورنال فناوری بلاک چین برای شناسایی و توزیع و سایر خدمات در مورد مسائل مالی مورداستفاده قرار خواهد گرفت، و نیز ریچارد مولدز (Richard Moulds) مدیر ارشد شرکت امنیت الکترونیکی سیلز (Thales e-Security) در این باره اذعان داشته که (بلاک چین می‌تواند اعتماد مردم به اینترنت را بالا برده؛ به‌عنوان‌مثال می‌تواند علاوه بر متصل کردن اشیا به یکدیگر و اینترنت، رابطی برای تراکنش‌های مالی بین مردم و اشیا مختلف نیز باشد)

که این فناوری به عنوان یک فناوری نوظهور از لحاظ سرمایه گذاری و کاربردی جزو خدمات در رده بندی بالا می باشد.و انحصارا در رابطه با بلاک چین ، آجای ویج (Ajay Vij) معاون و رئیس بخش خدمات مالی شرکت اینفوسیس (Infosys) می‌گوید: «بلاک چین طراحی شد تا جلوی کلاه‌برداری در معاملات گرفته شود. این فناوری یک پایگاه داده‌ی توزیع ‌ شده است که هر کسی می‌تواند در آن اعتبار معاملات را بررسی کند.».

کارکرد فناوری بلاک چین چگونه خواهد بود

کارکرد فناوری زنجیره بلوکی را میتوان اینطور توضیح داد که هر تراکنش یک کد هش (Hash) 64کاراکتری ایجاد می کند، که جهت ایجاد یک بلاک جدید این کد با کد هش قبلی ترکیب می‌شود.در اینجا هر بلاک با استفاده از بلاک‌های جدید، یک ترتیب خطی، زمانی و رشته کاراکترهای یک‌بارمصرف تولید می‌شود. به همین دلیل دست‌کاری و ایجاد اطلاعات نادرست و غیرقابل ردیابی، تقریباً غیرممکن است.امروزه که بیشترین دغده در سامانه‌های اداری و بانک‌ها وجود جرائم سایبری است؛ که فناوری بلاک چین توانسته با این مشکلات مقابله کند. بلاک چین به کمک روش جایگزین کردن پردازش‌های حاضر و پیچیده، می تواند تمام تراکنش‌های انجام شده را ثبت و نگهداری می کند و از این طریق سیستم عملکردش را ارتقا دهد .

در توضیح عملکرد امن این فناوری دیو ریسیزین (Dave Hryciszyn) مدیر بخش فناوری و راهبردهای شرکت انگلیسی هدلاندن (HeadLondon) می‌گوید: «بلاک چین پایگاه داده‌ای است که محیط امن یکپارچه‌ای را در محیط‌های ناامن ایجاد می‌کند. به این معنا که تمام اطلاعات معاملات انجام‌ شده در هر صنعتی را ذخیره می‌کند. می‌توان از این فناوری در زمینه‌های مالی، حسابرسی، پزشکی و صنعتی نیز استفاده کرد.»

تکنولوژی بلاک چین درکجاها قابل استفاده است

بیشترجذابیت فناوری  بلاک چین جهت استفاده از آن به‌عنوان روشی برای رمزنگاری تعاملات و  پول اینترنتی یا همان بیت کوین (Bitcoin) است. که همانطور که گفته شد از بیت کوین برای معاملات بین‌المللی به جهت اینکه  هزینه‌ی کمتری نسبت به فرایندهای تبدیل ارز به یکدیگر دارد استفاده می شود. اما در بحث های مالی از آن میتوان در زیر ساخت های مالی موجود مانند بازار بورس، اوراق قرضه و ... استفاده کرد.که جذابیت دیگری که در آن وجود دارد به خاطر استفاده از این فناوری در سرعت های بالا می باشد.

از بلاک چین می‌توان در زمینه‌های صنعتی، پزشکی و زمینه‌های بسیار دیگری استفاده کرد. به‌عنوان‌مثال می‌توان آن را در بخش پزشکی برای امنیت سوابق بیماران به کار گرفته شود و پزشکان بتوانند سوابق بیماران را با امنیت بالا ذخیره داشته باشند تا در موارد مورد استفاده از آن استفاده کنند و نیز در هزنیه های نگهداری و مدیریت داده ها صرفه جویی کنند.

ونیز برای به کارگیری روشهای ذخیره سازی اطلاعات از آن استفاده کرد.از این فناوری می‌توان برای مقابله با دریافت محصولات چندرسانه‌ای به‌صورت غیرقانونی نیز استفاده کرد. از فناوری بلاک چین می‌توان برای اعتبارسنجی و جلوگیری از انجام تقلب در انتخابات الکترونیک نیز استفاده کرد.

میتوان در بحث ثبت احوال و مشکلات هویتهای غیرقانونی و جلوگیری از ثبت مدارک جعلی و دستکاری های این چنینی استفاده کرد و هزاران کاربرد دیگر!

جذابیت فناوری بلاک چین در صنعت بانکداری

مؤسسات مالی، شرکت‌های استفاده کننده از این ابزار وسیله برای موفقیت خود دانسته به این دلیل مشتاق استفاده از این فناوری هستند ، و  سامانه‌هایشان با پلتفرم‌های شرکت‌های دیگر سازگار کرده ، و از این طریق داده‌های مربوط به دارایی‌هایشان را خود رمزنگاری‌شده و با امنیت بالا، تولید، مدیریت و نگه داری میکنند.

البته ناگفته نماند این فناوری برای مؤسسات مالی و بانک‌هایی(که مجریان بازار ارزی می باشند) خطر کاهش قدرت در بازار تبادلات ارزی را همراه خواهد داشت و شکاف و اختلال در این بخش ایجاد می‌کند؛ اما در عوض هزینه‌ی ایجاد زیرساخت‌ها صرفه‌جویی خواهد شدکه طبق گزارش های بانکهای بین المللی مثل بانک انگلیس گفته شده که با پیش بینی های انجام شده در این زمینه حدودا 20-25 میلیارد دلار برای بانکها ذخیره مالی خواهد شد.

ونیز سوئیفت با کمک موسسه تحقیقاتی با استفاده از تکنولوژی بلاک چین می خواهد در زمینه مدیریت پرداخت و تصفیه و همچنین تشخیص هویت و احراز مالکیت گام برداشته و فعالیت کند و در این زمینه با تحقیقات قبلی که انجام داده بود و آن را در دسترس عموم قرار داده است .گزارش‌های جدیدتر نشان از درجه اهمیت و گستردگی تحقیقات سویفت در راه استفاده از تکنولوژی بلاک چین  و در زمینه احراز هویت و مدیریت پرداخت داشته است.

.

 

.

آینده فناوری بلاک چین در جهان و ایران چگونه خواهد بود

وینکلسپکت می‌گوید: «موارد زیادی است که این فناوری را به چالش می‌کشد. مردم ممکن است متوجه شوند این فناوری، یک تحول ایجاد خواهد کرد؛ اما نمی‌دانند این فناوری چگونه به بهبود کسب‌وکار آن‌ها کمک می‌کند.»

بلاک چین یک فناوری نوظهور است که باید زیرساختها و دانش و علم مربوط به آن را گسترش داد تابتوان از تمامی برنامه ها و کارکرد های بی نظیر آن در تمامی عرصه های زندگی استفاده کرد که نیاز دارد و نیز باید قانون هایی برای تنظیم و کاربردی کردن آنها نیز وضع کرد.با این هدف و اطلاع رسانی رسانه ای و همه گیر و فعالیتهای در گسترش آن میتوان کارآمدی را نشان داد و از مزیت های آن در کسب سود و منافع برای خود استفاده کرد.

 

  • مهزاد مهدیزاده
۲۳
ارديبهشت

بسمه تعالی

بعدازنیمه دوم قرن هجدم ،مجموعه ای از انقلاب های صنعتی رخ داد. این انقلابها قدرت عضلانی را به قدرت مکانیکی تبدیل کرده و در نهایت جامعه را در آستانه انقلاب صنعتی چهارم یا انقلاب دیجیتال قرار میدادند. انقلاب صنعتی چهارم در واقع باترکیب فناوری های مختلف مثل هوش مصنوعی، رباتیک پیشرفته، اینترنت اشیا، خودروهای خودران، چاپ سه بعدی، فناوری نانو، فناوری های زیستی، علوم مواد و ذخیره انرژی، شکل زندگی، کار و ارتباط افراد را باهم دیگر تغییر می دهد و منجر به تغییرات بسیار شگرف و بی سابقه شده است که برخلاف سایر انقلابها که باسرعت خطی پیش میرفتند،با سرعت نمایی رو به رشد است و باعث به وجود آمدن فناوری هایی ک باعث به هم ریختن چهارچوب های بازار و کارکردهای جدید اقتصادی و اجتماعی است و عواقب زیادی دارد.و به لحاظ مقیاس، دامنه و پیچیدگی ایجاد کرده و بنا به گفته کلاس شوآب نه تنها "چیستی" و "چگونگی" انجام کار بلکه "هویت" افراد را تغییر می دهد و پیش بینی می شود، انقلاب صنعتی چهارم از سال 2015 شروع و در سال 2030 به اوج خود میرسد که متاسفانه کشور ما در انقلابهای صنعتی اول تا سوم به خوبی رشد نداشته ولی میتواند امروزه با برنامه ریزی هدایت مناسب از فرصتهای ایجاد شده توسط وقوع انقلاب صنعتی چهارم از طریق تجاری سازی و صادرات فناوری های جدید و محصولات نوآورانه حاصل از این فناوری به رشد قوی برسد و به نظر می رسدکه نظام بانکها در کنار دیگر سیستم ها در این زمینه فعالیت خوبی نداشته و در سالهای اخیر نوآوریهای حوزه فناوری اطلاعات همواره زیربنای تغییر و تحول در صنعت بانکداری بوده اند.و همچنین به گفته رئیس موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی جناب آقای رضوی، جهان در آستانه انقلاب صنعتی چهارم است و مجموعه تحولات به احتمال زیاد منجر به بروز تغییرات بیشتری در جهان صنعتی خواهد شد. رئیس موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی معتقد است هر کدام از موج‌های صنعتی این امکان را به کشورها داده تا خود را به سطح متفاوتی از توسعه برسانند.

در حال حاضر نیز فناوری های متعددی مثل زنجیره بلوکی و اینترنت اشیا و تکنولوژی زیست سنجی و...... وجود دارند که آغازگر موج آتی نوآوری ها برای صنعت مالی به شمار می آیند که علی رغم این شرایط، متاسفانه حدودا، 80درصد سیستم بانکهای ایران سنتی بوده و تنها حدود 20درصد آنها به خاطر وجود تلفنهای همراه و اینترنت بانکها پا به عرصه دیجیتال و سیستم نوین گذاشته اند و بانکها که وظیفه تجمیع پول را برای انجام کارهای بزرگ و تسهیل کارهای اقتصادی و صنعتی در کشور برعهده دارند، یقینا وظیفه شان در انقلاب صنعتی چهارم صورت دیگری خواهد داشت و بازار هدف از این پس باید در سطح جهان می باشد و در این راستا باید سازوکار جدیدی هم در ساختار بانک و هم در شناخت نیازهای مشتریان جدید که شامل فرهنگها و نیازهای متفاوتی می باشند لحاظ کرد و در این رابطه با شناخت نیازهای مشتریان باید سازوکار جدیدی اتخاذ شود چراکه با ورود به این عرصه مشتریان بانک در سطح جهان خواهند بود و با ایجاد یک رمز ارز دیجیتال و اجرای برخی از فعالیت های خدماتی در قالب زنجیره گامی در جهت توسعه فعالیت های بانک برداشته شود.

رییس پژوهشکده پولی و بانکی از سفارش بانک مرکزی به این پژوهشکده برای مطالعه درباره بیت کوین و پول های رمزی خبر داده است و در اینباره گفت: درحال مطالعه برای بررسی امکان ایجاد پول رمزی ملی هستیم.

به گزارش پایگاه انقلاب نیوز، علی دیواندری رییس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی در نشستی خبری گفتند رییس کل و معاون فناوری های نوین بانک مرکزی اظهارنظرهایی درباره بیت کوین و ارزهای رمزنگار داشته اند؛ ما نیز در پژوهشکده درباره پول های رمزنگار به سفارش بانک مرکزی در حال کار هستیم.وی پول های مجازی را به دو دسته تقسیم کرد و افزود: دسته ای از این پول ها در بازار وجود دارد و به عنوان دارایی و موضوعی برای سرمایه گذاری مطرح است که موضوع بحث ما نیست؛ موضوع دیگر اقدام بانک های مرکزی دنیا برای انتشار پول های ملی خود به طور رمزنگار است مانند کاری که بانک مرکزی روسیه تصمیم گرفته تا آن را انجام دهد، وی افزود: ما نیز در پژوهشکده پولی و بانکی طرح مطالعاتی انتشار پول ملی به طور رمزنگار را آغاز کرده ایم. و نیز به گفته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران محمد جواد آذری جهرمی مبنی بر اینکه ارزهای دیجیتال که زیرساخت آن زنجیره بلوکی بوده است آینده پرداخت و نظام بانکی کشور را متحول خواهد کرد و همچنین معاون فناوری های نوین بانک مرکزی، بیت کوین و سیاستهای مربوط به آن را در مرحله مطالعات اولیه اعلام کرده و اذعان داشته که بانک مرکزی تا سال 97 در این مورد به یک استراتژی و سیاستی واحد میرسد، و در کوین دسک اعلام شده که ارز دیجیتال ملی در حال انجام است و احتمالا تا سال آینده در مبادلات اقتصادی وارد خواهد شد و هم چنین مرتضی ایمانی  یک اقتصاددان به بانک‌مرکزی درباره بیت‌کوین اعلام میدارد:

امیدوارم بانک مرکزی با رسمیت دادن به این ارزها در کشور، گامی اساسی در اتصال بازار ایران به بازار ارزهای دیجیتال در جهان بردارد.

 به گفته ولی الله فاطمی اردکانی عضو پیشین هیئت مدیره بانک مرکزی در زمینه ایجاد رمزارز ملی انجام شده و تا پایان سال جاری این پول به صورت رسمی وارد مبادلات اقتصادی میشود، و در این زمینه رییس کل و معاون فناوری های نوین بانک مرکزی اظهارنظرهایی درباره بیت کوین و ارزهای رمزنگار داشته اند و گفته شدکه  ما نیز در پژوهشکده درباره پول های رمزنگار به سفارش بانک مرکزی در حال کار هستیم و نیز به گفته رئیس موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی  با نظر به حضور بی چون و چرای  انقلاب صنعتی چهارم در بازارهای جهانی در آینده ای نه چندان دور ، و با نظر به اینکه به گفته وزیر ارتباطات ، باروی کار آمدن این انقلاب صنعتی حدود 400میلیون تا 800 میلیون شغل از بین می رود،لذا در سیستم بانکی همانند دیگر سیستمهای نظام ، تحت الشعاع این موضوع قرار گرفته و باید برای پیشروی بانک همگام با موج ایجاد شده تدابیری اندیشید و با ظهور این انقلاب و تغییراتی که هم در ساختار و در پی آن در نیاز های مشتریان به وجود خواهد امد که یافتن پاسخ  برای رفع این نیاز های آتی مساله مهمی است و  ایجاد رمز ارز، می تواند راه حلی برای پاسخگویی به این نیاز باشد.

فناوری زنجیره بلوکی برای همه نوع تبادلات و تراکنشهای مربوط به ارزهای دیجیتال برخط استفاده میشود.همچنین طبق آمار داده شده در مقاله (استخراج اولویت های زنجیره ی بلوکی با رویکرد نگاشت تجربیات، مطالعه موردی: بانک ملت) برخی از موسسات مالی فعال ازجمله(بارکلیز،بی ان بی پاریباس،مسترکارد،نزدک، سانتاندر، ویزا) در استفاده از زنجیره بلوکی در این صنعت با بهره گیری از ابزارهای ورود به این فناوری ازجمله(کنسرسیوم، شراکت، سرمایه گذاری، توسعه) و نیز با توسعه هرکدام از قسمتهایشان اعم از پرداخت، بازارهای مالی، وام و اعتبارات و حوزهKYC به کمک زنجیره بلوکی مشغول به فعالیت میباشند و رو به پیشرفت هستند.

به گزارش International Business Times، اخیراً بانک‌های Commerzbank، Societe Generale و JPMorgan Chase Bank در این پروژه ثبت‌نام کرده‌اند.دامین وندرویکن (Damien Vanderveken)، مدیر تحقیق و توسعه‌ی SWIFTLab در گفتگو با رسانه‌ها اعلام کرد: «مزایای بالقوه‌ی تجاری ناشی از اثبات مفهوم آشکار است. اگر بانک‌‌ها بتوانند نقدینگی حساب نوسترو خود را به صورت آنی مدیریت کنند، به آن‌‌ها کمک خواهد کرد تا میزان پولی که در هر حساب موردنیاز است، به طور دقیق تعیین کنند و در نهایت آنها را قادر می‌‌سازد تا وجوه مشخصی را برای سرمایه‌‌گذاری‌‌های دیگر آزاد کنند. موسس بنیاد گروه بانکداری  استرالیا و  نیوزیلند در مورد بلاک‌چین افزود: «ما در مورد آینده‌ی فناوری‌‌های امن و مقیاس‌‌پذیر DLT و توانایی آن‌ها در ایجاد ارزش، هم برای بانک‌ها و هم مشتریان خود، بسیار خوش‌بین هستیم.

 ارز دیجیتال یا Cryptocurrency یک فرم از پول الکترونیکی است. بیشتر ارزهای دیجیتال به منظور امنیت بیشتر، حذف واسطه ها و ناشناس بودن طراحی شده اند. ارزهای دیجیتال، ارزهایی هستند که از رمزنگاری برای انتقال در اینترنت استفاده می کنند، رمزنگاری های ارزهای دیجیتال غیرقابل هک و پیگیری هستند. ابتدا رمزنگاری در جنگ جهانی دوم برای انتقال پیام و فرمان های نظامی مورد استفاده قرار گرفت. در عصر دیجیتال، ریاضیات و علوم کامپیوتر برای امنیت ارتباطات، اطلاعات و انتقال پول مورد استفاده قرارگرفته اند.

اولین ارز دیجیتال بیت کوین است که در سال ۲۰۰۹ ایجاد شد و اکنون پادشاه دنیای ارزهای دیجیتال است. در چند سال گذشته ارزهای دیجیتال زیادی معرفی و عرضه شده اند. در حال حاضر حدود ۹۰۰ ارز دیجیتال در بازارهای جهانی تجارت می شود.
در اکتبر ۲۰۰۸، ناکاموتو مقاله ای را در سایت metzdowd.com منتشر کرد که بیتکوین را به عنوان یک ارز دیجیتالی معرفی می کرد. بیتکوین یک ارز دیجیتالی بر روی متد نقطه به نقطه است. در ژانویه ۲۰۰۹، Nakamoto  اولین بیتکوین نرم‌افزاری را که شبکه را راه اندازی کرده بود و اولین واحد رمزنگاری بیت کوین را منتشر کرد، به نام بیت کوین ها منتشر کرد .ارزهای دیجیتال از فناوری غیرمتمرکز استفاده می کنند و به کاربران امکان پرداخت امن و ذخیره پول را بدون نیاز به ثبت نام یا استفاده از بانک ها و سازمان های واسطه می دهند. اکثر ارزهای دیجیتال روی پایگاه داده توزیع شده ای به نام بلاک چین اجرا می شوند. بیشتر واحد های اصلی ارز دیجیتال (به جزتوکن ها) توسط یک فرآیند به نام استخراج یا ماین تولید می شوند.

ارزهای دیجیتال مشهور عبارتند از:

بیت کوین: بیت کوین اولین و محبوب ترین ارزدیجیتال است. بیت کوین توسط فردی (یا افرادی) ناشناس به نام ساتوشی ناکاموتو در سال ۲۰۰۹ عرضه شد. ارزش کل بازار بیت کوین اکنون بیش از ۷۰ میلیارد دلار است.

اتریوم: در سال ۲۰۱۵ توسعه یافته است، اتریوم بلاک چین مخصوص خود را دارد به همین دلیل به آن بلاک چین دوم هم گفته می شود. اتریوم فقط یک روش پرداخت نیست. روی بلاک چین اتریوم، قرارداد های هوشمند غیرمتمرکز اجرا می شود. بیش از ۹۰ درصد توکن های موجود روی پلتفرم اتریوم فعالیت می کنند.

ریپل: ریپل یکی دیگر از پلتفرم های غیرمتمرکز مشهور است. ریپل در سال ۲۰۱۲ با هدف ایجاد ظرفیت تراکنش های بالا عرضه شد.

لایت کوین: این ارز با تغییراتی در بیت کوین مانند انجام سریع تر تراکنش ها و استخراج راحت تر، در سال ۲۰۱۳ عرضه شد.

ارزهای دیجیتال به منظور امنیت و ناشناس بودن ساخته شده اند. تقلب درتراکنش های ارزهای دیجیتال جایگاهی ندارد. کسی مالک آن ها نیست و کسی نمی تواند آن ها را متوقف یا هک کند. آن ها غیرمتمرکز هستند و واسطه ها را حذف می کنند.

استفاده از ارزهای دیجیتال نیاز به ثبت نام یا مدارک ندارد. فرایند استخراج برای همه مقدور است و همه می توانند با سخت افزار های مناسب از آن کسب درآمد کنند. ارزهای دیجیتالی یا رمزنگاری شده یک پول صد در صد مجازی است. برخلاف تقریباً تمامی پول‌های دیگر در جهان، هیچ حکومتی روی این پول نظارت و کنترل ندارد، در عوض، کاملاً مجازی است. ارزهای دیجیتالی‌که مالک آن هستید، در کامپیوتر شما ذخیره می‌شوند. می‌توانید این ارزهای دیجیتالی را بفروشید و یورو یا ریال دریافت کنید. پول کامپیوتری یا پول دیجیتال یا پول اینترنتی نام‌های هستند که به این پول مجازی گفته می‌شود یکی از بزرگترین علاقه‌مندی‌های گیک‌ها و خوره‌های دنیای دیجیتال است. عده‌ای دیگر هم آن را ابزاری برای مبارزه بر ضد نظام سرمایه داری جهانی و بانک‌های بزرگ می‌دانند. شرکت‌ها و افرادی که کارهای تجاری و بازرگانی انجام می‌دهند، اغلب به دنبال راه حل‌هایی برای دریافت پول و سود بیشتر هستند، مشتریان هم در مقابل خدمات مناسب و شیوه‌های پرداختی معقول و مطمئنی را طلب می‌کنند. شاید ایده‌های مختلفی برای جابجا کردن پول و اعتبار به صورت اینترنتی به ذهن شما هم رسیده باشد. بانکداری الکترونیکی و استفاده از روش‌های سنتی تر هم مشکلات و محدودیت‌های فیزیکی و قانونی متعددی دارند؛ بنابراین تلاش‌ها برای آفریدن نوعی پول دیجیتال از همان آغاز کسب و کارهای الکترونیک شکل گرفته بود. اما از طرفی، در مقاله ای که در arzdigital.com از آقای محمدآذرنیوار 10علت که رمزارزدیجیتال باعث رونق اقتصادی ایران می شود که شامل (مقاوم در برابر تورم،شکست مرزهای تحریم،غیر متمرکز بودن، تقریبا رایگان، بین المللی بودن،امنیت،حریم خصوصی،خرید آسان، ایجاد مشاغل و تجارت های مدرن و امکان ریشه کن کردن فقر در جامعه) است مورد بررسی قرار میگیرد.

درحال حاضر آی بی ام برای تولید یک بستر مالی تجاری برا اساس زنجیره بلوکی با 5موسسه مالی(یو بی اس، بانک مونترال،بانک سیاکس ، کومرز بانک و ارست گروپ) همکاری میکند و در آینده ای نه چندان دور، پرداخت از طریق پول های الکترونیکی را در کنار عرضه اوراق عرض و سایر اسناد بانکی برای کاربران در اقصی نقاط جهان امکان پذیر خواهد کرد.

مارک زاکبرگ موسس فیس بوک، فردی که چند نکته را در مورد مسائل اجتماعی و انفرادی، مردم می‌داند، از قدرت ارزهای دیجیتال می گوید و به‌تازگی شروع به مطالعات بیشتر بر روی ارزهای دیجیتالی کرده تا به این وسیله از پتانسیل‌های آنها در قدرتمندتر کردن افراد بهره ببرد و نیز از این موضوع به‌عنوان یکی از چالش‌هایش در سال پیش رو یادکرده است. وی در ادامه می‌افزاید، سیستم‌های غیرمتمرکز مانند ارزهای دیجیتالی می‌تواند باعث از بین رفتن سیستم‌های متمرکز و انتقال قدرت به سمت افراد عادی باشد.

پیشنهاد روسیه – اولین رمز ارزِ چند ملیتی برای BRICS و EEU

رمز ارزِ Pax: روسیه در حال ایجاد اولین رمز ارز چند ملیتی است، اخیرا رئیس جمهور روسیه ، ولادمیر پوتین با الهام از مقیاس Pax Monogolica پس از مشورت با متخصصان Vitalik Buterin و مشاوران اتریوم از پانزده کشور از جمله ایالات متحده آمریکا ، هند ، اسرائیل ، ارمنستان و ترکیه طرحی ابتکاری برای بلاک چین و ارزهای رمزپایه پیشنهاد داد.
طرح پیشنهادی پوتین در نوع خود اولین است به متعهدترین بازارهای اقتصادی در سراسر آسیا ، اروپای شرقی ، آفریقا و آمریکای جنوبی به واسطه بلاک چین و
 قراردادهای هوشمند تکنولوژی با استفاده از رمز ارز چند ملیتی جدیدی که با عنوان BRICS و اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EEU) و کشورهای عضو مطرح است متصل خواهد بود.
کشورهای عضو که با پتانسیل رشد اقتصادی فوق العاده شناخته شده اند می توانند ورود خود را به این رمز ارز اعلام کنند. بحران اقتصاد جهانی سال ۲۰۰۷
۲۰۰۸ باعث رکود اقتصادی این کشورها شد و هم چنین از طرفی افزایش نرخ های اتحادیه ها و قیمت جهانی کالاها ، رشد اقتصادی این کشورها را کاهش داده است. این ابتکار عمل می تواند به اقتصاد کشورهای عضو به واسطه تغییرهای تکنولوژیکی که ایجاد می کند رونق بدهد. اگر ارز رمزپایه چندملیتی تصویب و اجرا شود ، توسط ۴۱ درصد از جمعیت جهان مورد استفاده قرار می گیرد. جایگزینیِ ارزهای دولتی نه تنها در بازده تجاری کشورهای عضو تاثیر می گذارد بلکه با ایجاد یک بلاک تکنولوژی تجاری از طریق بلاک چین و تکنولوژی قراردادهای هوشمند تغییراتی موثری ایجاد کند.طی تحقیقاتی دیگر مشخص شد که اولین بانک خصوصی سوئیس شروع به ارائه‌ی مستقیم بیت کوین به مشتریانش نمود: در یک اقدام بزرگ برای این بانک سوئیسی و همین‌طور بیت‌کوین، بانک خصوصی Falcon به عنوان اولین بانک سوئیسی دسترسی مستقیم بیت‌کوین و  آلتکوین را به مشتریانش ارائه داد.زیر ساخت این مهم، با همکاری مشترک Bitcoin Suisse AG تحقق پیدا کرده است.به گفته نماینده‌ی این شرکت، مشتریان بانک Falcon با استفاده از این محصول می‌توانند با پلتفرم بانکداری مجازی خود به صورت مستقیم بیت‌کوین را خرید و فروش کنند. با توجه به اینکه سرمایه‌گذاران در ماه‌های اخیر به استفاده از ارزهای  رمزنگاری شده تمایل پیدا کرده‌اند، این اتفاق امری طبیعی به نظر می‌رسد. جهش رخ داده در قیمت بیت‌کوین، اقبال عمومی در مورد بانکداری و تکنولوژی بلاک‌چین و ارزهای رمزنگاری‌شده را موجب شده است؛ با این که افت اخیر در قیمت ارزهای رمزنگاری‌‌شده به طور کلی منجر شده که خیلی از مردم فکر کنند که بازار به بالاترین حد خود (peak) رسیده است، عده‌ای در آینده افزایش قیمت را پیش‌بینی می‌کنند. در این صورت، بانک خصوصی Falcon به سرمایه‌گذاری مشتریانش و روی آوردن سایر بانک‌ها به بازار ارزهای رمزنگاری‌شده کمک شایانی کرده است.

تاجران وال‌استریت به دنبال تاسیس بانک بیت‌کوینی؛مایکل نوواگراتز، میلیاردر سرشناس از برنامه خود برای تاسیس یک بانک کاملا بازرگانی که به ارزهای رمزنگار و سرمایه گذاری بر پایه بلاک چین اختصاص خواهد یافت، خبرداد و گفت: هدف از ایجاد این بانک، قرار گرفتن آن در فهرست بورس کانادا است. این تاجر وال استریت، در حال افزایش عرضه اولیه سهام شرکت خود، گلکسی دیجیتال به ۲۰۰ میلیون دلار است که این موضوع کمک به تاسیس خدمات بانکداری بازرگانی به ارز رمزنگار و بلاک چین می کند. در عین حال، شرکت دیجیتال گلکسی بر روی حوزه هایی مانند تجارت، سرمایه گذاری اصلی، مدیریت دارایی و مشاوره تمرکز خواهد کرد و در ادامه در بحث های مربوط به ارزهای دیجیتال مسائل مربوط به کیف پول های دیجیتالی و نیز توکن ها و بحث های ماینینگ مطالعاتی انجام گرفته و تحقیقاتی در این زمینه صورت گرفته است.

باتغییر روزافزون بازار و فعالیت های تجاری برای به روز کردن بانکها باید یکسری اقدامات صورت پذیرد تا همگام با این تغییرات بانکها بتوانند بخشی از خواسته های جدید مشتریان را فراهم سازند از این رو، انتظار میرود که با ارائه برخی از خدمات بانکی در قالب زنجیره بلوکی و ایجاد یک رمزارز دیجیتال و همچنین با به کارگیری یک استراتژی مناسب، بتوان محصول جدیدی برای بانک ملت ایجاد کرده که در پی آن انتظار میرود که تاحدی ساختار بانک نیز تغییر کند و آن را با  نیاز های آتی مشتریان تطبیق داده و با اجرای آن در حوزه برندینگ و بازرایابی خوبی می توان برای آن انجام داد و حتی میتواند کمکی برای ورود بانکها و به خصوص بانک ملت به بحث های نوین ازجمله gateway ، یا ایجاد یک wallet، یا در حوزه smart contract ، یا بحث kyc ها، یا ایجاد باشگاه مشتریان ، و حتی برای حل مشکلات مربوط به توریست ها و حتی جذب آنان به عنوان مشتری در بانک ، و یا برای اصناف و انجام معاملات در بستر بانک در سطح بین الملل و رونق فعالیتشان از این طریق انجام دهد که در نهایت از لحاظ درآمدزایی و افزایش حاشیه سود باعث پیشرفت و توسعه فعالیت های بانک خواهد شد.

درصورت کاربردی بودن زنجیره بلوکی و ایجاد یک رمز ارز ملی سازمانهایی که طی آن دچار تغییر میشوند:

  • مهزاد مهدیزاده
۲۱
ارديبهشت

دولتها و مراکز قانون گذاری، برای دستیابی به مواردی مثل ( قابلیت ذخیره سازی نامحدود تاریخچه تراکنش ها - تراکنش سریعتر با هزینه پایینتر به خاطر حذف واسطه ها -افزایش امنیت، شفافیت و تغییرناپذیری -افزایش یکپارچگی، دوام -قابلیت اطمینان و طول عمر) سعی در استفاده از آن رادارند.کاربردهای آن میتواند در صنایع مالی و بانکی، حوزه های انرژی، سلامت ، ارتباطات از راه دور،بیمه و مدیریت زنجیره تامین به کار می رود.) و در حوزه های علاقمندی بانکها و موسسات مالی به کاربرد زنجیره بلوکی را معرفی می شود.

- پرداختاستفاده از فناوری زنجیره بلوکی جهت تعریف سامانه های پرداختهای درون و میان بانکی یا ایجاد امکان پیاده سازی پرداختهای فرد به فرد یا فرد به تاجر این حوزه شامل خدمات ارزش افزودهای نیز میشود )مانند خدمات کیف پولکه توسط بانک یا زنجیره بلوکی های عمومی ارائه میگردد.

- خدمات با ارزش افزودهاستفاده از بیتکوین در بانکداری سنتی، از طریق یکپارچه سازی حساب های بانکی با حسابهای بیتکوین جهت اهدا در امور خیریه با استفاده از آن.

- پرداختهای خرد و فرد به فرد: استفاده از فناوری زنجیره بلوکی جهت ایجاد و/یا بهینه سازی سیستمی به منظور انتقال سرمایه فرد به فرد به صورت آنی.

ارسال درون یا میانبانکی پولاستفاده از فناوری زنجیره بلوکی جهت انتقال وجه بین بانکها یا میان شعبههایی از یک بانک ارسال فرامرزیپیاده سازی سیستم وجوه ارسالی برپایه فناوری زنجیره بلوکی با هدف کاهش هزینه و زمان صرف شده در بازارکنونی.

- بازارهای مالی: پی بردن امکانات فناوری زنجیره بلوکی در قالب کاربردهای مالی، به عنوان نمونه از طریق پیاده سازی بسترهای نوآورانه جهت تجارت امن، پردازشهای پس از معامله و مدیریت وثایق و ضمانتنامه ها.

- وام و اعتبار: استفاده از فناوری زنجیره بلوکی جهت ارائه خدمات اعتباری پیشرفتهبه عنوان مثال، میتوان به خدمات تامین سرمایه مبادلات اشاره نمود.

- احراز هویت مشتریkyc:مدیریت غیرمتمرکز هویت الکترونیکی روی زنجیره بلوکی به منظور تسهیل گامهای اجرایی میان ارائه دهندگان متعدد خدمات با هدف ارتقاء قابلیت اجرای آنها.

سایر خدمات:کاوش و کنکاش در ویژگیهای زنجیره بلوکی به منظور یافتن کاربردهای بیشتری مانند ثبت اسناد دیجیتال، مدیریت جریان کاری اسناد و برنامه های تشویقی.

که در این راستا به منظور استفاده از زنجیره بلوکی در صنعت بانکی، می توان به یکی از شیوه های زیر، فعالیت خود را آغاز نمود:

-الحاق به کنسرسیومملحق شدن به کنسرسیومهای بانکی مانند R3 یا کنسرسیومهای میانحوزهای مانند پروژه هایپرلجر با هدف تعریف استانداردی واقعی و قابل اجرا برای تمامی اعضای کنسرسیوم

-سرمایهگذاری:سرمایهگذاری در استارت آپ های فعال در زمینه زنجیره بلوکی، از طریق شرکتهای سرمایه گذاری خطرپذیر یا مستقما باهدف کسب تخصص و تجربه یا یکپارچه سازی شراکتهای فنی.

-شراکت:راهاندازی شراکت با شرکتهایی که در زمینه زنجیره بلوکی کار میکنند جهت سرعتبخشی به کسب دانش و ایجاد تجربیات همکاری مشترک.

-  توسعه داخلی: ایجاد گروههای کاری/آزمایشگاههای تحقیقاتی جهت توسعه راهکارهای مناسب در زمینه زنجیره بلوکی،مانند بسترهای انتقال پول یا دفترکل خصوصی.

در حال حاضر نیز آیبیاِم، در راستای تولید یک بستر مالی تجاری بر اساس زنجیره ی بلوکی در حال همکاری با پنج موسسه مالی(یوبیاس، بانک سیاکس، کومرزبانک و ارستگروپاست که در آیندهی نزدیک، پرداخت از طریق پولهای الکترونیکی را در کنار عرضهی اوراق قرضه و سایر اسناد بانکی برای کاربران در اقصی نقاط جهان امکانپذیر خواهد نمود.

محمدجواد آذریجهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران، عنوان داشته است که ارزهای دیجیتال که زیرساختی با زنجیره بلوکی دارند، آینده پرداخت کشور را متحول خواهند کردناصر حکیمی، معاون فناوریهای نوین بانک مرکزی نیز در یک نشست مطبوعاتی، بررسی بیتکوین و سیاست های مربوطه را در مرحله مطالعات اولیه اعلام نموده است که بانک مرکزی تا سال90، در مورد آن به سیاستی واحد رسیده است.از طرفی به گزارش کویندسک  ، ارز دیجیتال ملی ایران در حال آماده سازی بوده به طوری که انتظار می رود که در سال های آینده وارد مبادلات اقتصادی شود.دراین خصوص، ولی الله فاطمی اردکانی،عضو پیشین هیات مدیره بانک ملی،از تأثیرگذارترین اشخاص در حیطه  اقتصاد دیجیتال بیان با برنامه ریزی ها و مطالعاتی که در بانک مرکزی در زمینه ایجاد ارز دیجیتال ملی انجام شده است، به نظر میرسد بیان داشته اند که در آینده ای بسیار نزدیک این پول در کشور به طور رسمی وارد مبادلات اقتصادی شود. سپس برای به کارگیری آن باید موارد زیر را در نظر داشت.

- تصمیم گیری پیرامون اینکه آیا زنجیره بلوکی در صنعت ما از جهت نیاز به مواردی همچونمدیریت روابط مبتنی بر قرارداد، پیگیری  

تراکنشها بین اعضای درگیر، وجود یا حذف واسطه ها، شفافیت و مزایایی کاربرد دارد.

 شناسایی دست اندازهای موجود در فرآیندهای کسب و کار که از سرعت فرآیندها می کاهند.

 تعیین اینکه زنجیره بلوکی چگونه می تواند کمک کننده در غلبه بر دست اندازهای شناسایی شده باشد.

 انتخاب یک مورد مناسب برای پیاده سازی با توجه به مواردی از قبیلاجماع و توافق بین اعضای شبکه تجاری، اهمیت نگهداری تاریخچه تراکنشها و تغییرناپذیر بودن آن و تعیین اهداف شبکه زنجیره بلوکی

 شناسایی نیازمندی ها برای پیاده سازی یک نمونه کاربردی، علاوه بر منابع داخلی موجود،  انتخاب یک بستر و پیاده سازِ زنجیره بلوکی، برای نمونه کاربردی مورد نظر که با نیازهای تجاری و صنعتِ شما، مناسب ترین باشد.

 توسعه و گسترش شبکه و اپلیکیشنِ زنجیره بلوکی به منظور پیاده سازی کاربردهای زنجیره  بلوکی در بانک ملت ابتدا باید اولویتها را برای نمونه های کاربردی مشخص نمود.

پس از آن با بررسی موارد بالا و جمع بندی شان به این نتیجه میتوان رسید که به یک سازوکاری در نظام بانکی نیاز است که شفافیت لازم(شفافیت در موضوعهای پرداخت خیریه و امیتاز دهی به مشتریان و نیز اعتبارسنجی اعطای وام)؛ امنیت و خودکارسازی ؛مدیریت اطلاعات مالی؛ داشتن قابلیت ردیابی و پیگیری ؛ سازمان دهی و تنظیم قراردادها، تهیه و ایجاد پروفایل مشتری؛مدیریت نقدی و دارایی مشتری و مالکیت وجود داشته باشد، که به کمک فناوری زنجیره بلوکی این مهم امکان پذیر خواهد بود. درنتیجه باید گفت هدف استخراج اولویت ها و نمونه کاربردهای زنجیره بلوکی در اموربانکی معلوم میگردد

- پیاده سازی زنجیرهی بلوکی در حوزههای مدیریت دانش و پروفایل سازی برای مشتریان به منظور شبکه سازی، کشف تقلب و همچنین مدیریت دارایی مشتریان و لذا منتفع شدن خود بانک و صنایع مختلف.

- در راستای رتبه بندی و مانیتورینگ شرکت های طرف قرارداد سازماندهی و همچنوین افزایش چابکی و کاهش هزینه در خواستهای واحدهایی مثل سخت افزار و نرم افزار و تدارکات الکترونیک.

  • مهزاد مهدیزاده
۲۱
ارديبهشت

بسمه تعالی

به کارگیری زنجیره بلوکی در صنعت بانکداری

درچندین سال اخیر، نوآوری در زمینه  فناوری اطلاعات موجب  تغییر و تحول در صنعت بانکداری می شود. امروزه نیز

فناوریهای متعددی همچون زنجیره بلوکی، اینترنت اشیاء، تکنولوژی زیستسنجی و ... وجود دارند که در این عرصه خودرا نمایان میکنند.

زنجیره بلوکی، به عنوان یکی از فناوری های  تاثیر گذار است که در صنایع مختلف به کارگرفته شده است و در مسائل مالی نیز به کارگرفته میشود.که در بانک ملت نیز از متدولوژی نگاشت ایده ها نقش زنجیره بلوکی در مواردی همچون(شفافیت، امنیت، خودکارسازی، کارایی، قراردادها، ردیابی و پیگیری و مالکیت) مورد بررسی قرار گرفته است؛ با در نظر گرفتن قابلیتهای زنجیره بلوکی در ذخیره سازی نامحدود تاریخچه تراکنشها، انجام تراکنشهای سریع با هزینه پایین، افزایش امنیت و یکپارچگی، ارتقای شفافیت، بهبود قابلیت اطمینان و طول عمر بالا در ابتدا فرصت بهبود در این رابطه و نیز کارکردهای اثر بخش آن و نیز تردیدهایی که در رابطه با آن وجود دارد و نیز محدودتیت هایی که در استفاده عملی از آن وجود دارد، در اینجا آورده شده است.در نهایت دستاورد اصلی آن، دو مورد از کارکردها،ایجاد بستر مدیریت دانش با پروفایلسازی برای مشتریان و ردیابی درخواستهای واحدهای بانک اعم از تدارکات است جهت پیادهسازی در بانک ملت انتخاب شده اند.

طبق گزارش فروم اقتصاد جهانی 2112 از این فناوری در شش بسترخدمات مالی شامل: پرداختها، بیمه، سپرده و تسهیلات، افزایش سرمایه، مدیریت سرمایه و توسعه  بازار آورد و طبق شکل پایین آن را دسته بندی کرد. چراکه باید گفت که عملکرد آن در برنامه های کاربردی بین المللی مالی و غیرمالی موفق بوده است.

زنجیره ی بلوکی، یک پایگاه داده توزیع شده از اسناد و یا دفتر کل عمومی از همه تراکنشهای دیجیتال به صورت زنجیرهای از بلوکهای به هم پیوسته است که توسط است که بین تمام گره های شبکه یا همان اجزای تشکیل دهنده اش، به اشتراک گذاشته و به شکل مشترک اجرا میشود. گره ها میتوانند بلوکهای جدیدی را ایجاد و در سیستم ثبت نمایند. این فناوری با بهره گیری از نیروی پردازشیِ گرههای شبکه، امنیت و صحت خود را و همچنین غیر قابل تغییر بودن محتوای بلوکها و ثابت و دائمی بودن آنها تا زمانی نامحدود را تضمین میکند؛ لذا با حذف نهادهای واسطه ای یا ناظر، از هزینه ها کاسته و بر سرعت انجام فرآیندها در زمان واقعی می افزاید.

نخست فناوری زنجیره ی بلوکی، به منظور ایجاد زیرساختهای ارزهای رمزنگاری شده و همچنین تبادل ارزهای دیجیتال به کار گرفته شد، ولی ویژگیهایی همچون رایگان بودن، متنباز بودن، امکان ثبت عمومی اسناد و غیرمتمرکز بودن آن باعث شد تا برای ارائه خدمات مختلفی در دامنه بسیار وسیعی از برنامه های کاربردی مالی و غیر مالی، به عنوان فناوری زیرساخت، مورد استفاده قرار گیرد.



  • مهزاد مهدیزاده