زنجیره بلوکی و رمز ارزالکترونیکی
بسمه تعالی
بعدازنیمه دوم قرن هجدم ،مجموعه ای از انقلاب های صنعتی رخ داد. این انقلابها قدرت عضلانی را به قدرت مکانیکی تبدیل کرده و در نهایت جامعه را در آستانه انقلاب صنعتی چهارم یا انقلاب دیجیتال قرار میدادند. انقلاب صنعتی چهارم در واقع باترکیب فناوری های مختلف مثل هوش مصنوعی، رباتیک پیشرفته، اینترنت اشیا، خودروهای خودران، چاپ سه بعدی، فناوری نانو، فناوری های زیستی، علوم مواد و ذخیره انرژی، شکل زندگی، کار و ارتباط افراد را باهم دیگر تغییر می دهد و منجر به تغییرات بسیار شگرف و بی سابقه شده است که برخلاف سایر انقلابها که باسرعت خطی پیش میرفتند،با سرعت نمایی رو به رشد است و باعث به وجود آمدن فناوری هایی ک باعث به هم ریختن چهارچوب های بازار و کارکردهای جدید اقتصادی و اجتماعی است و عواقب زیادی دارد.و به لحاظ مقیاس، دامنه و پیچیدگی ایجاد کرده و بنا به گفته کلاس شوآب نه تنها "چیستی" و "چگونگی" انجام کار بلکه "هویت" افراد را تغییر می دهد و پیش بینی می شود، انقلاب صنعتی چهارم از سال 2015 شروع و در سال 2030 به اوج خود میرسد که متاسفانه کشور ما در انقلابهای صنعتی اول تا سوم به خوبی رشد نداشته ولی میتواند امروزه با برنامه ریزی هدایت مناسب از فرصتهای ایجاد شده توسط وقوع انقلاب صنعتی چهارم از طریق تجاری سازی و صادرات فناوری های جدید و محصولات نوآورانه حاصل از این فناوری به رشد قوی برسد و به نظر می رسدکه نظام بانکها در کنار دیگر سیستم ها در این زمینه فعالیت خوبی نداشته و در سالهای اخیر نوآوریهای حوزه فناوری اطلاعات همواره زیربنای تغییر و تحول در صنعت بانکداری بوده اند.و همچنین به گفته رئیس موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی جناب آقای رضوی، جهان در آستانه انقلاب صنعتی چهارم است و مجموعه تحولات به احتمال زیاد منجر به بروز تغییرات بیشتری در جهان صنعتی خواهد شد. رئیس موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی معتقد است هر کدام از موجهای صنعتی این امکان را به کشورها داده تا خود را به سطح متفاوتی از توسعه برسانند.
در حال حاضر نیز فناوری های متعددی مثل زنجیره بلوکی و اینترنت اشیا و تکنولوژی زیست سنجی و...... وجود دارند که آغازگر موج آتی نوآوری ها برای صنعت مالی به شمار می آیند که علی رغم این شرایط، متاسفانه حدودا، 80درصد سیستم بانکهای ایران سنتی بوده و تنها حدود 20درصد آنها به خاطر وجود تلفنهای همراه و اینترنت بانکها پا به عرصه دیجیتال و سیستم نوین گذاشته اند و بانکها که وظیفه تجمیع پول را برای انجام کارهای بزرگ و تسهیل کارهای اقتصادی و صنعتی در کشور برعهده دارند، یقینا وظیفه شان در انقلاب صنعتی چهارم صورت دیگری خواهد داشت و بازار هدف از این پس باید در سطح جهان می باشد و در این راستا باید سازوکار جدیدی هم در ساختار بانک و هم در شناخت نیازهای مشتریان جدید که شامل فرهنگها و نیازهای متفاوتی می باشند لحاظ کرد و در این رابطه با شناخت نیازهای مشتریان باید سازوکار جدیدی اتخاذ شود چراکه با ورود به این عرصه مشتریان بانک در سطح جهان خواهند بود و با ایجاد یک رمز ارز دیجیتال و اجرای برخی از فعالیت های خدماتی در قالب زنجیره گامی در جهت توسعه فعالیت های بانک برداشته شود.
رییس پژوهشکده پولی و بانکی از سفارش بانک مرکزی به این پژوهشکده برای مطالعه درباره بیت کوین و پول های رمزی خبر داده است و در اینباره گفت: درحال مطالعه برای بررسی امکان ایجاد پول رمزی ملی هستیم.
به گزارش پایگاه انقلاب نیوز، علی دیواندری رییس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی در نشستی خبری گفتند رییس کل و معاون فناوری های نوین بانک مرکزی اظهارنظرهایی درباره بیت کوین و ارزهای رمزنگار داشته اند؛ ما نیز در پژوهشکده درباره پول های رمزنگار به سفارش بانک مرکزی در حال کار هستیم.وی پول های مجازی را به دو دسته تقسیم کرد و افزود: دسته ای از این پول ها در بازار وجود دارد و به عنوان دارایی و موضوعی برای سرمایه گذاری مطرح است که موضوع بحث ما نیست؛ موضوع دیگر اقدام بانک های مرکزی دنیا برای انتشار پول های ملی خود به طور رمزنگار است مانند کاری که بانک مرکزی روسیه تصمیم گرفته تا آن را انجام دهد، وی افزود: ما نیز در پژوهشکده پولی و بانکی طرح مطالعاتی انتشار پول ملی به طور رمزنگار را آغاز کرده ایم. و نیز به گفته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران محمد جواد آذری جهرمی مبنی بر اینکه ارزهای دیجیتال که زیرساخت آن زنجیره بلوکی بوده است آینده پرداخت و نظام بانکی کشور را متحول خواهد کرد و همچنین معاون فناوری های نوین بانک مرکزی، بیت کوین و سیاستهای مربوط به آن را در مرحله مطالعات اولیه اعلام کرده و اذعان داشته که بانک مرکزی تا سال 97 در این مورد به یک استراتژی و سیاستی واحد میرسد، و در کوین دسک اعلام شده که ارز دیجیتال ملی در حال انجام است و احتمالا تا سال آینده در مبادلات اقتصادی وارد خواهد شد و هم چنین مرتضی ایمانی یک اقتصاددان به بانکمرکزی درباره بیتکوین اعلام میدارد:
امیدوارم بانک مرکزی با رسمیت دادن به این ارزها در کشور، گامی اساسی در اتصال بازار ایران به بازار ارزهای دیجیتال در جهان بردارد.
به گفته ولی الله فاطمی اردکانی عضو پیشین هیئت مدیره بانک مرکزی در زمینه ایجاد رمزارز ملی انجام شده و تا پایان سال جاری این پول به صورت رسمی وارد مبادلات اقتصادی میشود، و در این زمینه رییس کل و معاون فناوری های نوین بانک مرکزی اظهارنظرهایی درباره بیت کوین و ارزهای رمزنگار داشته اند و گفته شدکه ما نیز در پژوهشکده درباره پول های رمزنگار به سفارش بانک مرکزی در حال کار هستیم و نیز به گفته رئیس موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی با نظر به حضور بی چون و چرای انقلاب صنعتی چهارم در بازارهای جهانی در آینده ای نه چندان دور ، و با نظر به اینکه به گفته وزیر ارتباطات ، باروی کار آمدن این انقلاب صنعتی حدود 400میلیون تا 800 میلیون شغل از بین می رود،لذا در سیستم بانکی همانند دیگر سیستمهای نظام ، تحت الشعاع این موضوع قرار گرفته و باید برای پیشروی بانک همگام با موج ایجاد شده تدابیری اندیشید و با ظهور این انقلاب و تغییراتی که هم در ساختار و در پی آن در نیاز های مشتریان به وجود خواهد امد که یافتن پاسخ برای رفع این نیاز های آتی مساله مهمی است و ایجاد رمز ارز، می تواند راه حلی برای پاسخگویی به این نیاز باشد.
فناوری زنجیره بلوکی برای همه نوع تبادلات و تراکنشهای مربوط به ارزهای دیجیتال برخط استفاده میشود.همچنین طبق آمار داده شده در مقاله (استخراج اولویت های زنجیره ی بلوکی با رویکرد نگاشت تجربیات، مطالعه موردی: بانک ملت) برخی از موسسات مالی فعال ازجمله(بارکلیز،بی ان بی پاریباس،مسترکارد،نزدک، سانتاندر، ویزا) در استفاده از زنجیره بلوکی در این صنعت با بهره گیری از ابزارهای ورود به این فناوری ازجمله(کنسرسیوم، شراکت، سرمایه گذاری، توسعه) و نیز با توسعه هرکدام از قسمتهایشان اعم از پرداخت، بازارهای مالی، وام و اعتبارات و حوزهKYC به کمک زنجیره بلوکی مشغول به فعالیت میباشند و رو به پیشرفت هستند.
به گزارش International Business Times، اخیراً بانکهای Commerzbank، Societe Generale و JPMorgan Chase Bank در این پروژه ثبتنام کردهاند.دامین وندرویکن (Damien Vanderveken)، مدیر تحقیق و توسعهی SWIFTLab در گفتگو با رسانهها اعلام کرد: «مزایای بالقوهی تجاری ناشی از اثبات مفهوم آشکار است. اگر بانکها بتوانند نقدینگی حساب نوسترو خود را به صورت آنی مدیریت کنند، به آنها کمک خواهد کرد تا میزان پولی که در هر حساب موردنیاز است، به طور دقیق تعیین کنند و در نهایت آنها را قادر میسازد تا وجوه مشخصی را برای سرمایهگذاریهای دیگر آزاد کنند. موسس بنیاد گروه بانکداری استرالیا و نیوزیلند در مورد بلاکچین افزود: «ما در مورد آیندهی فناوریهای امن و مقیاسپذیر DLT و توانایی آنها در ایجاد ارزش، هم برای بانکها و هم مشتریان خود، بسیار خوشبین هستیم.
ارز دیجیتال یا Cryptocurrency یک فرم از پول الکترونیکی است. بیشتر ارزهای دیجیتال به منظور امنیت بیشتر، حذف واسطه ها و ناشناس بودن طراحی شده اند. ارزهای دیجیتال، ارزهایی هستند که از رمزنگاری برای انتقال در اینترنت استفاده می کنند، رمزنگاری های ارزهای دیجیتال غیرقابل هک و پیگیری هستند. ابتدا رمزنگاری در جنگ جهانی دوم برای انتقال پیام و فرمان های نظامی مورد استفاده قرار گرفت. در عصر دیجیتال، ریاضیات و علوم کامپیوتر برای امنیت ارتباطات، اطلاعات و انتقال پول مورد استفاده قرارگرفته اند.
اولین ارز دیجیتال بیت کوین است که در سال ۲۰۰۹ ایجاد شد و
اکنون پادشاه دنیای ارزهای دیجیتال است. در چند سال گذشته ارزهای دیجیتال زیادی
معرفی و عرضه شده اند. در حال حاضر حدود ۹۰۰ ارز دیجیتال در بازارهای جهانی تجارت
می شود.
در
اکتبر ۲۰۰۸، ناکاموتو مقاله ای را در سایت metzdowd.com منتشر کرد که
بیتکوین را به عنوان یک ارز دیجیتالی معرفی می کرد. بیتکوین یک ارز دیجیتالی بر
روی متد نقطه به نقطه است. در ژانویه ۲۰۰۹، Nakamoto اولین بیتکوین نرمافزاری را که شبکه را راه اندازی
کرده بود و اولین واحد رمزنگاری بیت کوین را منتشر کرد، به نام بیت کوین ها منتشر
کرد .ارزهای دیجیتال از فناوری غیرمتمرکز استفاده می کنند و
به کاربران امکان پرداخت امن و ذخیره پول را بدون نیاز به ثبت نام یا استفاده از
بانک ها و سازمان های واسطه می دهند. اکثر ارزهای دیجیتال روی پایگاه داده توزیع
شده ای به نام بلاک چین اجرا می شوند. بیشتر واحد های اصلی ارز دیجیتال (به جزتوکن ها) توسط یک فرآیند
به نام استخراج یا ماین تولید می شوند.
ارزهای دیجیتال مشهور عبارتند از:
بیت کوین: بیت کوین اولین و محبوب ترین ارزدیجیتال است. بیت کوین توسط فردی (یا افرادی) ناشناس به نام ساتوشی ناکاموتو در سال ۲۰۰۹ عرضه شد. ارزش کل بازار بیت کوین اکنون بیش از ۷۰ میلیارد دلار است.
اتریوم: در سال ۲۰۱۵ توسعه یافته است، اتریوم بلاک چین مخصوص خود را دارد به همین دلیل به آن بلاک چین دوم هم گفته می شود. اتریوم فقط یک روش پرداخت نیست. روی بلاک چین اتریوم، قرارداد های هوشمند غیرمتمرکز اجرا می شود. بیش از ۹۰ درصد توکن های موجود روی پلتفرم اتریوم فعالیت می کنند.
ریپل: ریپل یکی دیگر از پلتفرم های غیرمتمرکز مشهور است. ریپل در سال ۲۰۱۲ با هدف ایجاد ظرفیت تراکنش های بالا عرضه شد.
لایت کوین: این ارز با تغییراتی در بیت کوین مانند انجام سریع تر تراکنش ها و استخراج راحت تر، در سال ۲۰۱۳ عرضه شد.
ارزهای دیجیتال به منظور امنیت و ناشناس بودن ساخته شده اند. تقلب درتراکنش های ارزهای دیجیتال جایگاهی ندارد. کسی مالک آن ها نیست و کسی نمی تواند آن ها را متوقف یا هک کند. آن ها غیرمتمرکز هستند و واسطه ها را حذف می کنند.
استفاده از ارزهای دیجیتال نیاز به ثبت نام یا مدارک ندارد. فرایند استخراج برای همه مقدور است و همه می توانند با سخت افزار های مناسب از آن کسب درآمد کنند. ارزهای دیجیتالی یا رمزنگاری شده یک پول صد در صد مجازی است. برخلاف تقریباً تمامی پولهای دیگر در جهان، هیچ حکومتی روی این پول نظارت و کنترل ندارد، در عوض، کاملاً مجازی است. ارزهای دیجیتالیکه مالک آن هستید، در کامپیوتر شما ذخیره میشوند. میتوانید این ارزهای دیجیتالی را بفروشید و یورو یا ریال دریافت کنید. پول کامپیوتری یا پول دیجیتال یا پول اینترنتی نامهای هستند که به این پول مجازی گفته میشود یکی از بزرگترین علاقهمندیهای گیکها و خورههای دنیای دیجیتال است. عدهای دیگر هم آن را ابزاری برای مبارزه بر ضد نظام سرمایه داری جهانی و بانکهای بزرگ میدانند. شرکتها و افرادی که کارهای تجاری و بازرگانی انجام میدهند، اغلب به دنبال راه حلهایی برای دریافت پول و سود بیشتر هستند، مشتریان هم در مقابل خدمات مناسب و شیوههای پرداختی معقول و مطمئنی را طلب میکنند. شاید ایدههای مختلفی برای جابجا کردن پول و اعتبار به صورت اینترنتی به ذهن شما هم رسیده باشد. بانکداری الکترونیکی و استفاده از روشهای سنتی تر هم مشکلات و محدودیتهای فیزیکی و قانونی متعددی دارند؛ بنابراین تلاشها برای آفریدن نوعی پول دیجیتال از همان آغاز کسب و کارهای الکترونیک شکل گرفته بود. اما از طرفی، در مقاله ای که در arzdigital.com از آقای محمدآذرنیوار 10علت که رمزارزدیجیتال باعث رونق اقتصادی ایران می شود که شامل (مقاوم در برابر تورم،شکست مرزهای تحریم،غیر متمرکز بودن، تقریبا رایگان، بین المللی بودن،امنیت،حریم خصوصی،خرید آسان، ایجاد مشاغل و تجارت های مدرن و امکان ریشه کن کردن فقر در جامعه) است مورد بررسی قرار میگیرد.
درحال حاضر آی بی ام برای تولید یک بستر مالی تجاری برا اساس زنجیره بلوکی با 5موسسه مالی(یو بی اس، بانک مونترال،بانک سیاکس ، کومرز بانک و ارست گروپ) همکاری میکند و در آینده ای نه چندان دور، پرداخت از طریق پول های الکترونیکی را در کنار عرضه اوراق عرض و سایر اسناد بانکی برای کاربران در اقصی نقاط جهان امکان پذیر خواهد کرد.
مارک زاکبرگ موسس فیس بوک، فردی که چند نکته را در مورد مسائل اجتماعی و انفرادی، مردم میداند، از قدرت ارزهای دیجیتال می گوید و بهتازگی شروع به مطالعات بیشتر بر روی ارزهای دیجیتالی کرده تا به این وسیله از پتانسیلهای آنها در قدرتمندتر کردن افراد بهره ببرد و نیز از این موضوع بهعنوان یکی از چالشهایش در سال پیش رو یادکرده است. وی در ادامه میافزاید، سیستمهای غیرمتمرکز مانند ارزهای دیجیتالی میتواند باعث از بین رفتن سیستمهای متمرکز و انتقال قدرت به سمت افراد عادی باشد.
پیشنهاد روسیه – اولین رمز ارزِ چند ملیتی برای BRICS و EEU
رمز ارزِ Pax: روسیه در حال ایجاد اولین رمز ارز چند ملیتی است، اخیرا رئیس
جمهور روسیه ، ولادمیر پوتین با الهام از مقیاس Pax Monogolica پس از مشورت با
متخصصان Vitalik Buterin و مشاوران اتریوم از پانزده کشور از جمله ایالات متحده آمریکا ، هند ، اسرائیل ، ارمنستان
و ترکیه طرحی ابتکاری برای بلاک چین و ارزهای رمزپایه پیشنهاد داد.
طرح پیشنهادی پوتین در نوع خود اولین است به متعهدترین بازارهای اقتصادی در سراسر
آسیا ، اروپای شرقی ، آفریقا و آمریکای جنوبی به واسطه بلاک چین و قراردادهای
هوشمند تکنولوژی با استفاده از رمز ارز چند ملیتی جدیدی که با
عنوان BRICS و اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EEU) و کشورهای عضو
مطرح است متصل خواهد بود.
کشورهای عضو که با پتانسیل رشد اقتصادی فوق العاده شناخته شده اند می توانند ورود
خود را به این رمز ارز اعلام کنند. بحران اقتصاد جهانی سال ۲۰۰۷ – ۲۰۰۸ باعث رکود اقتصادی این کشورها شد و هم چنین از طرفی
افزایش نرخ های اتحادیه ها و قیمت جهانی کالاها ، رشد اقتصادی این کشورها را کاهش
داده است. این ابتکار عمل می تواند به اقتصاد کشورهای عضو به واسطه تغییرهای
تکنولوژیکی که ایجاد می کند رونق بدهد. اگر ارز رمزپایه چندملیتی تصویب و اجرا شود
، توسط ۴۱ درصد از جمعیت جهان مورد استفاده قرار می گیرد. جایگزینیِ ارزهای دولتی
نه تنها در بازده تجاری کشورهای عضو تاثیر می گذارد بلکه با ایجاد یک بلاک
تکنولوژی تجاری از طریق بلاک چین و تکنولوژی قراردادهای هوشمند تغییراتی موثری
ایجاد کند.طی تحقیقاتی دیگر مشخص شد که اولین بانک خصوصی
سوئیس شروع به ارائهی مستقیم بیت کوین به مشتریانش نمود: در یک اقدام بزرگ برای
این بانک سوئیسی و همینطور بیتکوین، بانک خصوصی Falcon به عنوان اولین بانک سوئیسی دسترسی مستقیم بیتکوین و
آلتکوین را به مشتریانش ارائه داد.زیر ساخت این مهم، با همکاری
مشترک Bitcoin Suisse AG تحقق پیدا
کرده است.به گفته نمایندهی این شرکت، مشتریان بانک Falcon با استفاده از این
محصول میتوانند با پلتفرم بانکداری مجازی خود به صورت مستقیم بیتکوین را خرید و
فروش کنند. با توجه به اینکه سرمایهگذاران در ماههای اخیر به استفاده از ارزهای رمزنگاری شده تمایل پیدا کردهاند، این اتفاق امری طبیعی به نظر
میرسد. جهش رخ داده در قیمت بیتکوین، اقبال عمومی در مورد بانکداری و تکنولوژی بلاکچین
و ارزهای رمزنگاریشده را موجب شده است؛ با این که افت اخیر در قیمت ارزهای
رمزنگاریشده به طور کلی منجر شده که خیلی از مردم فکر کنند که بازار به بالاترین
حد خود (peak) رسیده
است، عدهای در آینده افزایش قیمت را پیشبینی میکنند. در این صورت، بانک خصوصی Falcon به سرمایهگذاری
مشتریانش و روی آوردن سایر بانکها به بازار ارزهای رمزنگاریشده کمک شایانی کرده
است.
تاجران والاستریت به دنبال تاسیس بانک بیتکوینی؛مایکل نوواگراتز، میلیاردر سرشناس از برنامه خود برای تاسیس یک بانک کاملا بازرگانی که به ارزهای رمزنگار و سرمایه گذاری بر پایه بلاک چین اختصاص خواهد یافت، خبرداد و گفت: هدف از ایجاد این بانک، قرار گرفتن آن در فهرست بورس کانادا است. این تاجر وال استریت، در حال افزایش عرضه اولیه سهام شرکت خود، گلکسی دیجیتال به ۲۰۰ میلیون دلار است که این موضوع کمک به تاسیس خدمات بانکداری بازرگانی به ارز رمزنگار و بلاک چین می کند. در عین حال، شرکت دیجیتال گلکسی بر روی حوزه هایی مانند تجارت، سرمایه گذاری اصلی، مدیریت دارایی و مشاوره تمرکز خواهد کرد و در ادامه در بحث های مربوط به ارزهای دیجیتال مسائل مربوط به کیف پول های دیجیتالی و نیز توکن ها و بحث های ماینینگ مطالعاتی انجام گرفته و تحقیقاتی در این زمینه صورت گرفته است.
باتغییر روزافزون بازار و فعالیت های تجاری برای به روز کردن بانکها باید یکسری اقدامات صورت پذیرد تا همگام با این تغییرات بانکها بتوانند بخشی از خواسته های جدید مشتریان را فراهم سازند از این رو، انتظار میرود که با ارائه برخی از خدمات بانکی در قالب زنجیره بلوکی و ایجاد یک رمزارز دیجیتال و همچنین با به کارگیری یک استراتژی مناسب، بتوان محصول جدیدی برای بانک ملت ایجاد کرده که در پی آن انتظار میرود که تاحدی ساختار بانک نیز تغییر کند و آن را با نیاز های آتی مشتریان تطبیق داده و با اجرای آن در حوزه برندینگ و بازرایابی خوبی می توان برای آن انجام داد و حتی میتواند کمکی برای ورود بانکها و به خصوص بانک ملت به بحث های نوین ازجمله gateway ، یا ایجاد یک wallet، یا در حوزه smart contract ، یا بحث kyc ها، یا ایجاد باشگاه مشتریان ، و حتی برای حل مشکلات مربوط به توریست ها و حتی جذب آنان به عنوان مشتری در بانک ، و یا برای اصناف و انجام معاملات در بستر بانک در سطح بین الملل و رونق فعالیتشان از این طریق انجام دهد که در نهایت از لحاظ درآمدزایی و افزایش حاشیه سود باعث پیشرفت و توسعه فعالیت های بانک خواهد شد.
درصورت کاربردی بودن زنجیره بلوکی و ایجاد یک رمز ارز ملی سازمانهایی که طی آن دچار تغییر میشوند:
- ۹۷/۰۲/۲۳